Διαβάστε μέτρα για να επαρκέσουν τα τρόφιμα. Τι προτείνει η Επιτροπή, τι αποφάσισε για αγρότες επιχειρήσεις, κτηνοτρόφους,και...
Η ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης όσον αφορά πολλά γεωργικά προϊόντα και αποτελεί καθαρό εξαγωγέα σίτου,ωστόσο...
Μαρίνα Κουρμπέλα -pelazkarabo@gmail.com - 28 Μαρτίου 2022, 5.47μμ( επιβεβλημένη νέα ανάρτηση από άγνωστα εμπόδια...,7.00μμ
Η Ευρωπαική Ενωση με πολλές και αξιοσημείωτες δράσεις της Επιτροπής λαμβάνει μέτρα για να αποφύγει ενα κράχ στις τιμές των τροφίμων και να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια.Σε έκθεση που δημοσίευσε, μόλις. η Ευρωπαική Επιτροπή, αναφέρονται μέτρα και συστάσεις για όλα τα μέρη που αφορούν τον τομέα των τροφίμων. Μεταξύ άλλων, αναφέρει:
Σε
Ήδη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, είχε σημειωθεί απότομη αύξηση των τιμών στις αγορές βασικών προϊόντων, η οποία έγινε αισθητή στις γεωργικές αγορές με τις αυξήσεις του κόστους της ενέργειας και των λιπασμάτων και την επακόλουθη αύξηση των γεωργικών τιμών. Οι τιμές των τροφίμων στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 5,6 % σε σύγκριση με τον περασμένο Φεβρουάριο.
Ο εφοδιασμός τροφίμων δεν διακυβεύεται σήμερα στην ΕΕ. Η ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης όσον αφορά τα βασικά γεωργικά προϊόντα, δεδομένου ότι είναι μείζων εξαγωγέας σιταριού και κριθαριού και μπορεί να καλύπτει σε μεγάλο βαθμό την οικεία κατανάλωση άλλων βασικών καλλιεργειών, όπως ο αραβόσιτος ή η ζάχαρη. Η ΕΕ είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης όσον αφορά τα ζωικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτοκομικών και του κρέατος, με αξιοσημείωτη εξαίρεση τα θαλασσινά.
Ωστόσο,ο πόλεμος και η παγκόσμια εκτόξευση των τιμών των βασικών προϊόντων αυξάνουν τις τιμές στις αγορές γεωργικών προϊόντων και θαλασσινών και εκθέτουν τα τρωτά σημεία του συστήματος τροφίμων μας: την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές, για παράδειγμα, ενέργειας, λιπασμάτων και ζωοτροφών. Αυτή η εξάρτηση αυξάνει το κόστος για τους παραγωγούς και επηρεάζει την τιμή των τροφίμων, εγείροντας ανησυχίες όσον αφορά την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και το εισόδημα των παραγωγών.
Η διαταραχή του εμπορίου επίσης εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια λόγω των βραχυπρόθεσμων επιπτώσεων του πολέμου και των μακροπρόθεσμων αβεβαιοτήτων που συνδέονται με αυτόν. Στις πολιορκούμενες πόλεις της Ουκρανίας παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις τροφίμων. Οι σημαντικές εμπορικές ροές δημητριακών και ελαιούχων σπόρων από τον Εύξεινο Πόντο έχουν ουσιαστικά διακοπεί.
Οι τιμές στις προθεσμιακές αγορές σίτου αυξήθηκαν κατά 70 % μετά την εισβολή. Η παγκόσμια παραγωγή σίτου απειλείται τόσο από τον κλυδωνισμό της προσφοράς λόγω του μεγέθους του μεριδίου της Ουκρανίας και της Ρωσίας στις αγορές σίτου όσο και από τον κλυδωνισμό όσον αφορά το κόστος των εισροών, ιδίως του φυσικού αερίου, των αζωτούχων λιπασμάτων και του οξυγόνου. Θα πρέπει να υποκατασταθούν έως και 25 εκατομμύρια τόνοι προκειμένου να καλυφθούν οι παγκόσμιες επισιτιστικές ανάγκες κατά την τρέχουσα και την επόμενη περίοδο .
Τώρα περισσότερο από ποτέ είναι ώρα να επιδείξουμε αλληλεγγύη,τονίζει η Επιτροποή
Παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, στην Ουκρανία αλλά και για πολλές χώρες με έλλειψη τροφίμων στην Αφρική (συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής), τη Μέση Ανατολή και τα Δυτικά Βαλκάνια. Σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών των τροφίμων, είναι πιθανό να αυξηθούν η φτώχεια και η αστάθεια στις χώρες αυτέςν.
Η συγκομιδή του 2022 στην Ουκρανία, η οποία είναι γνωστή ως ο σιτοβολώνας της Ευρώπης, θα επηρεαστεί σημαντικά από τον πόλεμο και τη γενική αναταραχή. Οι Ουκρανοί γεωργοί χρειάζονται σπόρους, ντίζελ, λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα για να εξασφαλίσουν την παραγωγή τους. Η Επιτροπή στηρίζει την Ουκρανία με σκοπό την ανάπτυξη και εφαρμογή βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης στρατηγικής για την επισιτιστική ασφάλεια, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι εισροές θα φτάσουν στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις όπου είναι δυνατόν και ότι θα διατηρηθούν οι εγκαταστάσεις μεταφοράς και αποθήκευσης για να μπορέσει η Ουκρανία να εξασφαλίσει τη διατροφή των πολιτών της και να ανακτήσει τελικά τις εξαγωγικές αγορές της. Η Επιτροπή συνεργάζεται με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών επιτόπου στη Δυτική Ουκρανία για τη στήριξη των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και τη διασφάλιση της γεωργικής παραγωγής. Επιπλέον, κατόπιν αιτήματος των γεωργικών αρχών της Ουκρανίας, η Επιτροπή θα διασφαλίσει ότι η πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ θα διατηρηθεί και θα διευκολυνθεί με ευέλικτο τρόπο τόσο για τις εισαγωγές προς τις ουκρανικές αγορές όσο και για τις εξαγωγές από αυτές. Η ουκρανική κυβέρνηση σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει τόκους δανείων για γεωργούς με βάση πρόγραμμα ύψους 25 δισ. χρίβνια (760 εκατ. EUR) στο πλαίσιο δέσμης νέων μέτρων για την άμβλυνση των οικονομικών κλυδωνισμών του πολέμου. Τέλος, οι γεωργικές οργανώσεις της ΕΕ παρέχουν βοήθεια και στήριξη στους Ουκρανούς γεωργούς.
Ο πόλεμος επηρεάζει άμεσα τις παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων (ιδίως σίτου, αραβοσίτου, κριθαριού και ηλιελαίου) και τις τιμές των λιπασμάτων, καθώς και τις τιμές της ενέργειας. Οι τρέχουσες αυξήσεις των τιμών επιτείνουν μια ήδη δύσκολη κοινωνικοοικονομική κατάσταση, λόγω της νόσου COVID-19, της ξηρασίας και άλλων συγκρούσεων. Τον Σεπτέμβριο του 2021, περισσότερα από 161 εκατομμύρια άτομα σε 42 χώρες αντιμετώπιζαν έντονη επισιτιστική ανασφάλεια.
Είναι θεμελιώδους σημασίας, από γεωστρατηγική άποψη, η συμβολή της ΕΕ στην κάλυψη του κενού παραγωγής για την αντιμετώπιση της αναμενόμενης παγκόσμιας έλλειψης σίτου. Η ΕΕ δεν αποτελεί μόνο έναν σημαντικό καθαρό εξαγωγέα σίτου, αλλά διαθέτει επίσης τις υψηλότερες αποδόσεις παγκοσμίως . Από το περασμένο καλοκαίρι, η ΕΕ εξήγαγε 19 εκατ. τόνους σίτου, ενώ αναμένονται επιπλέον 13 εκατ. τόνοι έως το τέλος Ιουνίου. Ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί ελαφρώς λόγω των υψηλών τιμών που ενθαρρύνουν τις εξαγωγικές πωλήσεις. Οι προοπτικές για τη χειμερινή συγκομιδή σίτου της ΕΕ το 2022 είναι καλές, καθώς οι εκτάσεις αυξήθηκαν κατά 1 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και οι καλλιέργειες δεν επλήγησαν από δυσμενείς καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα στα σημαντικά κράτη μέλη παραγωγής.
Η Επιτροπή προτείνει τις ακόλουθες δράσεις και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη:
·
να επιδείξουν αλληλεγγύη προς την Ουκρανία με την παροχή επισιτιστικής βοήθειας, ανθρωπιστικής βοήθειας και στήριξης στον τομέα της γεωργίας και της αλιείας, σε στενή συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους·
·
να συνεχίσουν να ενσωματώνουν την ελάφρυνση του χρέους στον ευρύτερο διάλογο πολιτικής, στις στρατηγικές και τις δράσεις χρηματοδότησης, προκειμένου να διατηρηθεί η πράσινη ανάκαμψη·
·
να διασφαλίσουν τακτική παρακολούθηση και ανάλυση των τιμών των τροφίμων και της επισιτιστικής ανασφάλειας, τις οποίες θα πρέπει να συντονίζουν με άλλους παγκόσμιους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων αποθεμάτων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και της διάθεσης αποθεμάτων σε χώρες που έχουν ανάγκη·
·
να συνεχίσουν να στηρίζουν τις χώρες στη μετάβαση προς ανθεκτικά και βιώσιμα συστήματα τροφίμων γεωργικής και υδρόβιας προέλευσης·
·
να ενισχύσουν την ανθρωπιστική βοήθεια στις περιφέρειες και τις πληθυσμιακές ομάδες που πλήττονται περισσότερο από την επισιτιστική ανασφάλεια·
·
να εξετάσουν το ενδεχόμενο μακροοικονομικής στήριξης προς αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλού εισοδήματος με επισιτιστικό έλλειμμα, σε περιπτώσεις όπου πληρούνται οι απαιτήσεις επιλεξιμότητας, για μέτρα μετριασμού με στόχο τη στήριξη των ομάδων που πλήττονται περισσότερο από τις αυξήσεις των τιμών (των τροφίμων)·
·
να υποστηρίξουν, μεταξύ άλλων σε διεθνή φόρουμ, την κατάργηση των περιορισμών στις εξαγωγές και των απαγορεύσεων εξαγωγών τροφίμων και την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Επισιτιστική ασφάλεια στην ΕΕ
Διαθεσιμότητα και οικονομική προσιτότητα των τροφίμων
Στην ΕΕ δεν διακυβεύεται η διαθεσιμότητα τροφίμων, ωστόσο διακυβεύεται η οικονομική προσιτότητα των τροφίμων για τα άτομα χαμηλού εισοδήματος.
Η ΕΕ είναι σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης όσον αφορά πολλά γεωργικά προϊόντα και αποτελεί καθαρό εξαγωγέα σίτου. Ωστόσο, η ΕΕ είναι σημαντικός καθαρός εισαγωγέας όσον αφορά συγκεκριμένα προϊόντα που μπορεί να είναι δύσκολο να υποκατασταθούν (ταχέως), όπως οι πρωτεΐνες ζωοτροφών, το ηλιέλαιο ή τα θαλασσινά. Δεν υπάρχει κίνδυνος γενικευμένων ελλείψεων για τους καταναλωτές. Ενώ δεν τίθεται σε κίνδυνο ο σταθερός εφοδιασμός τροφίμων στην ΕΕ, τρωτά σημεία, σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος των εισροών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, ωθούν περαιτέρω τις τιμές των τροφίμων προς τα πάνω. Εάν το σημαντικά υψηλότερο κόστος παραγωγής σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης δεν αντισταθμίζεται από υψηλότερες τιμές, μπορεί να προκύψει αβεβαιότητα όσον αφορά τον εφοδιασμό.
Ο EFSCM
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θέσπισε πρόσφατα ένα νέο ευρωπαϊκό μηχανισμό ετοιμότητας και αντιμετώπισης κρίσεων επισιτιστικής ασφάλειας -EFSCM ο οποίος αποσκοπεί στη βελτίωση των προσπαθειών συντονισμού των ευρωπαϊκών και των εθνικών διοικήσεων, καθώς και των σχετικών τρίτων χωρών και των ιδιωτικών φορέων, για τη διασφάλιση του εφοδιασμού τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας σε περιόδους κρίσεων. Ο μηχανισμός, ο οποίος ξεκίνησε τις εργασίες του στις 9 Μαρτίου 2022, θα προβεί σε διεξοδική χαρτογράφηση των κινδύνων και των τρωτών σημείων της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων της ΕΕ, ακολουθούμενη από συστάσεις και κατάλληλα μέτρα μετριασμού.
Οι αλυσίδες εφοδιασμού μας είναι αλληλεξαρτώμενες και κάθε αδικαιολόγητος περιορισμός στην ενιαία αγορά μπορεί να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες, οι οποίες μπορούν να απειλήσουν τον εφοδιασμό μας με ασφαλή τρόφιμα. Η Επιτροπή αντιτίθεται σθεναρά στα μέτρα των κρατών μελών για την προστασία του εγχώριου εφοδιασμού τροφίμων με την παρεμπόδιση των εξαγωγών. Αυτά τα μέτρα στρέβλωσης του εμπορίου είναι a priori ασυμβίβαστα με την ενιαία αγορά και θα έχουν τελικά αρνητικό αντίκτυπο στην επισιτιστική ασφάλεια. Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να συντονίσουν τα μέτρα με σκοπό τη βελτίωση των εμπορικών ροών και τη μεταφορά των βασικών προϊόντων και των τροφίμων εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Η σύσταση του μέσου έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά θα ενισχύσει περαιτέρω την ετοιμότητα και τις ικανότητες συντονισμού της Ένωσης και θα μειώσει τους κινδύνους αδικαιολόγητων περιορισμών.
Τρώνε λιγότερα φρούτα και λαχανικά
Μελέτες έχουν δείξει ότι, μετά την αύξηση των τιμών των τροφίμων το 2008, τα νοικοκυριά αγόραζαν κατά μέσο όρο λιγότερα φρούτα και λαχανικά και στράφηκαν σε φθηνότερα τρόφιμα, τα οποία τείνουν να είναι θερμιδικά πυκνά, φτωχά σε θρεπτικά συστατικά (δηλ. έχουν έλλειψη βιταμινών, ανόργανων συστατικών και ινών που είναι απαραίτητα για την υγεία).
Οι ευάλωτοι άνθρωποι - Ευρωπαική εγγύηση για τα παιδιά
Σε μια συγκυρία αυξανόμενων τιμών τροφίμων, τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής είναι σημαντικά, τόσο για να προστατεύονται οι πλέον ευάλωτοι πολίτες από την επισιτιστική ανασφάλεια όσο και για να διασφαλίζεται ότι όλοι μπορούν να έχουν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν επαρκείς ποσότητες υγιεινών και θρεπτικών τροφίμων, ιδίως οι ευάλωτες ομάδες, όπως οι οικογένειες με παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα χαμηλού εισοδήματος. Τα εν λόγω μέτρα πρέπει να ενσωματωθούν σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα στοχεύει τα βαθύτερα αίτια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Επιπλέον, η ευρωπαϊκή εγγύηση για τα παιδιά παρέχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη για τη διασφάλιση αποτελεσματικής πρόσβασης σε επαρκή και υγιεινή διατροφή για τα παιδιά που έχουν ανάγκη, συμπεριλαμβανομένου τουλάχιστον ενός δωρεάν υγιεινού γεύματος κάθε σχολική ημέρα.
Τα κράτη μέλη μπορούν να αντλήσουν πόρους από τα ταμεία της ΕΕ, όπως το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) το οποίο στηρίζει τις δράσεις των χωρών της ΕΕ για την παροχή επισιτιστικής και/ή βασικής υλικής συνδρομής σε απόρους, διαθέτοντας επισιτιστική βοήθεια σε περισσότερα από 15 εκατομμύρια άτομα. Τα κράτη μέλη μπορούν να συμπληρώσουν τους πόρους τους κινητοποιώντας την πρωτοβουλία «Συνδρομή στην Ανάκαμψη για τη Συνοχή και τις Περιοχές της Ευρώπης» (REACT-EU) και μπορούν να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις πρόσθετες δυνατότητες ευελιξίας των οικείων προγραμμάτων του ΤΕΒΑ που προβλέπονται από τη δράση συνοχής για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη (CARE), όπως προτάθηκε πρόσφατα από την Επιτροπή.
Μείωση ΦΠΑ
Για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις των υψηλών τιμών των τροφίμων στους πλέον ευάλωτους, τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας και να ενθαρρύνουν τους οικονομικούς φορείς να μειώσουν τις τιμές για τους καταναλωτές. Τον Δεκέμβριο του 2021, το Συμβούλιο συμφώνησε μεταρρύθμιση των συντελεστών ΦΠΑ σε επίπεδο ΕΕ, η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να μειώσουν περαιτέρω τους συντελεστές τους, έως 0 %, για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες που καλύπτουν βασικές ανάγκες, ιδίως τρόφιμα. Τα κράτη μέλη μπορούν ήδη να κάνουν χρήση αυτής της δυνατότητας, καθώς και να προβούν σε κατ’ αποκοπή μεταβιβάσεις προς τα νοικοκυριά ως αποδοτική και αποτελεσματική λύση για να καταστούν οι τιμές προσιτές.
Σταθεροποίηση των γεωργικών αγορών της ΕΕ και στήριξη των παραγωγών
Η δυναμική της αγοράς επηρεάζει τις επιλογές των παραγωγών. Για να μειωθεί η πίεση από τις υψηλές τιμές, βραχυπρόθεσμες προσαρμογές θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση για χρήση καυσίμων και ζωοτροφών και να αυξήσουν την προσφορά με την παροχή κινήτρων για αύξηση της σποράς εαρινού σίτου. Οι γεωργοί υιοθετούν ολοένα και περισσότερο βιώσιμες πρακτικές, οι οποίες χρήζουν περαιτέρω ενθάρρυνσης.
Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ) προβλέπουν μια σειρά μέτρων, συμπεριλαμβανομένου ενός διχτυού ασφαλείας των τιμών και της δυνατότητας λήψης έκτακτων μέτρων. Τα μέτρα αυτά μπορούν να εφαρμοστούν για τη διασφάλιση σταθερών αγορών και την αντιμετώπιση εξαιρετικών περιστάσεων. Η στοχευμένη στήριξη των παραγωγών που αντιμετωπίζουν την αύξηση του κόστους των εισροών είναι αναγκαία, αλλά δεν θα πρέπει να υπονομεύει τους μακροπρόθεσμους στόχους για ένα πιο ανθεκτικό και βιώσιμο σύστημα τροφίμων.
Η Επιτροπή παρακολουθεί προσεκτικά την τρέχουσα κατάσταση με βάση τα εργαλεία γνώσης της αγοράς που αναπτύχθηκαν από το 2008 . Για την καλύτερη παρακολούθηση των επιπέδων των αποθεμάτων σε αυτό το περιβάλλον υψηλών τιμών και αίσθησης αβεβαιότητας σχετικά με τον εφοδιασμό, η Επιτροπή θα προτείνει στα κράτη μέλη να κοινοποιούν μηνιαία στοιχεία σχετικά με τα ιδιωτικά αποθέματα βασικών προϊόντων για τρόφιμα και ζωοτροφές, ώστε να είναι σε θέση να παρέχουν έγκαιρη και ακριβή εικόνα της διαθεσιμότητάς τους.
Υπό το πρίσμα της τρέχουσας έκτακτης κατάστασης, η Επιτροπή πρότεινε δέσμη μέτρων στήριξης ύψους 500 εκατ. EUR, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων το αποθεματικό κρίσης, για τη στήριξη των παραγωγών που πλήττονται περισσότερο από τις σοβαρές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία. Στη βάση αυτή, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να παράσχουν χρηματοδοτική στήριξη στους γεωργούς για να συμβάλουν στη γενικότερη επισιτιστική ασφάλεια ή για να αντιμετωπίσουν τις διαταραχές της αγοράς λόγω του αυξημένου κόστους των εισροών ή των εμπορικών περιορισμών. Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη στήριξη των γεωργών που εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές, διασφαλίζοντας επίσης ότι τα μέτρα στοχεύουν τους τομείς και τους γεωργούς που πλήττονται περισσότερο από την κρίση.
Αυξημένες προκαταβολές το φθινόπωρο -Καλλιέργειες και σε υπό αγρανάπαυση γη
Για την αντιμετώπιση πιθανών προκλήσεων όσον αφορά τις ταμειακές ροές το φθινόπωρο, η Επιτροπή θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να καταβάλουν στους γεωργούς αυξημένες προκαταβολές των άμεσων ενισχύσεων και των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης που συνδέονται με την έκταση και τα ζώα από τις 16 Οκτωβρίου 2022.
Η ανταπόκριση της ΕΕ από την πλευρά της προσφοράς περιορίζεται από τη διαθεσιμότητα γόνιμων εκτάσεων. Για τη διεύρυνση της παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ, η Επιτροπή εξέδωσε εκτελεστική πράξη που επιτρέπει κατ’ εξαίρεση και προσωρινά στα κράτη μέλη να παρεκκλίνουν από ορισμένες υποχρεώσεις οικολογικού προσανατολισμού. Ειδικότερα, μπορούν να επιτρέπουν την παραγωγή οποιωνδήποτε καλλιεργειών για τρόφιμα και ζωοτροφές σε γη υπό αγρανάπαυση που ανήκει σε περιοχές οικολογικής εστίασης το 2022, διατηρώντας παράλληλα το πλήρες επίπεδο της ενίσχυσης οικολογικού προσανατολισμού. Αυτή η προσωρινή ευελιξία θα επιτρέψει στους γεωργούς να προσαρμόσουν και να επεκτείνουν τα σχέδια καλλιέργειας κατά το τρέχον έτος.
Η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη όσον αφορά την αξιοποίηση των δυνατοτήτων μείωσης της αναλογίας πρόσμειξης βιοκαυσίμων, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των γεωργικών εκτάσεων της ΕΕ που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πρώτων υλών για βιοκαύσιμα, μειώνοντας έτσι την πίεση στις αγορές τροφίμων και ζωοτροφών.
Επιχειρήσεις Αλιείας
Όσον αφορά τις επιχειρήσεις του τομέα της αλιείας, η Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο ενεργοποίησης του μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων του ΕΤΘΑΥ 6 , ο οποίος έχει σχεδιαστεί για έκτακτα γεγονότα που προκαλούν σημαντική διαταραχή των αγορών. Ο εν λόγω μηχανισμός επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν αποζημίωση για το διαφυγόν εισόδημα και τις οικονομικές απώλειες στις επιχειρήσεις, καθώς και στις αναγνωρισμένες οργανώσεις και ενώσεις παραγωγών που αποθεματοποιούν αλιευτικά προϊόντα
Στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται άμεσα ή έμμεσα από την κρίση,
Για να μπορέσουν τα κράτη μέλη να αποκαταστήσουν τις σοβαρές διαταραχές της οικονομίας που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Επιτροπή ενέκρινε νέο, αυτοτελές προσωρινό πλαίσιο κρίσης στις 23 Μαρτίου 2022. Το πλαίσιο αυτό επιτρέπει τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται άμεσα ή έμμεσα από την κρίση, συμπεριλαμβανομένων των γεωργών και των αλιέων, με τη μορφή στήριξης ρευστότητας και ενίσχυσης για την αύξηση του κόστους φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Το πλαίσιο επιτρέπει τη χορήγηση ενισχύσεων, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων επιχορηγήσεων, σε παραγωγούς που πλήττονται από την κρίση (όπως αυτοί που πλήττονται από σημαντικές αυξήσεις του κόστους των εισροών, ιδίως των ζωοτροφών και των λιπασμάτων), καθώς και ενισχύσεων σε ενεργοβόρες επιχειρήσεις (όπως οι βιομηχανίες λιπασμάτων και η μεταποιητική βιομηχανία).
Βραχυπρόθεσμα, η διαθεσιμότητα ζωοτροφών αποτελεί επίσης λόγο ανησυχίας. Οι κτηνοτρόφοι και οι παραγωγοί προϊόντων υδατοκαλλιέργειας αναζητούν ήδη εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού για την αντικατάσταση των προμηθειών που χάνονται λόγω του πολέμου. Ορισμένα κράτη μέλη αποφάσισαν να κάνουν χρήση της υφιστάμενης ευελιξίας στη νομοθεσία της ΕΕ για τις εισαγωγές σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, σε εξαιρετική και προσωρινή βάση, που δεν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των τροφίμων και την υγεία των καταναλωτών. Η Επιτροπή παρακολουθεί τα εν λόγω εθνικά μέτρα. Τέλος, εφαρμόζονται μέτρα με χαρακτήρα διχτυού ασφαλείας της αγοράς για τη στήριξη της αγοράς χοιρείου κρέατος, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο εν λόγω τομέας.
Οι υψηλές τιμές των λιπασμάτων ενθαρρύνουν την αποδοτικότερη χρήση και προωθούν την καινοτομία στη χρήση πιο βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων που συμβάλλουν στον στόχο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για μείωση των απωλειών θρεπτικών συστατικών κατά 50 % έως το 2030. Για παράδειγμα, η βιολογική γεωργία χρησιμοποιεί περιορισμένες ποσότητες ανόργανων λιπασμάτων και, ως εκ τούτου, είναι λιγότερο εκτεθειμένη στις αυξήσεις των τιμών. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, το κόστος και η διαθεσιμότητα των ανόργανων λιπασμάτων πρέπει να εξακολουθήσουν να αποτελούν προτεραιότητα, εν αναμονή της μετάβασης στη χρήση βιώσιμων τύπων λιπασμάτων ή μεθόδων λίπανσης. Η βιομηχανία λιπασμάτων στην ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να έχει πρόσβαση στις αναγκαίες εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένου του αερίου για την παραγωγή λιπασμάτων εντός της ίδιας της ΕΕ. Οι τιμές των λιπασμάτων και ο εφοδιασμός των γεωργών θα παρακολουθούνται, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν τίθενται σε κίνδυνο οι προοπτικές για τη συγκομιδή στην ΕΕ.
.
Βιώσιμα συστήματα τροφίμων
Μολονότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα στήριξης έκτακτης ανάγκης είναι σημαντικά, δεν αντικαθιστούν τη σημασία του αναπροσανατολισμού του τομέα των τροφίμων μακροπρόθεσμα προς τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα.
Έχοντας πλήρη επίγνωση των σχέσεων αλληλεξάρτησης μεταξύ της υγείας, των οικοσυστημάτων, των αλυσίδων εφοδιασμού, των καταναλωτικών προτύπων και των ορίων του πλανήτη μας, η Επιτροπή παρουσίασε το όραμά της για ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο». Στην εν λόγω στρατηγική, η Επιτροπή υπογράμμισε τη σημασία της ανθεκτικότητας του συστήματος τροφίμων της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε επαρκή προσφορά οικονομικά προσιτών τροφίμων για τους πολίτες υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και να υπάρξει μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων με δίκαιο και δημοκρατικό τρόπο, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
Η τρέχουσα κρίση καθιστά εμφανή την εξάρτηση του συστήματος τροφίμων της ΕΕ από εισαγόμενες εισροές, όπως ορυκτά καύσιμα, λιπάσματα, ζωοτροφές και πρώτες ύλες, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη θεμελιώδους αναπροσανατολισμού της γεωργίας της ΕΕ και των συστημάτων τροφίμων της ΕΕ προς τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με την Πράσινη Συμφωνία και τη μεταρρυθμισμένη ΚΓΠ, ο οποίος διευκολύνεται με τις δράσεις που προτείνονται στο μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές 9 .
Η βελτιωμένη και μειωμένη χρήση εισροών (θρεπτικά συστατικά, φυτοφάρμακα) και η βιολογική γεωργία (η οποία βασίζεται λιγότερο σε αυτές τις εισροές) αποτελούν πυλώνες της μετάβασης προς τη βιώσιμη γεωργία. Η παύση των απορρίψεων στη θάλασσα που συνιστούν σπατάλη και η καταπολέμηση της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας θα φέρουν τα ιχθυαποθέματα σε βιώσιμα επίπεδα. Η τρέχουσα κρίση αναδεικνύει επίσης το κόστος της αδράνειας, συμπεριλαμβανομένου του επείγοντος χαρακτήρα της αντιμετώπισης των προκλήσεων όσον αφορά την παραγωγικότητα της γεωργίας και τις περιβαλλοντικές συνέπειες της έμμεσης αλλαγής των χρήσεων γης, μεταξύ άλλων και σε τρίτες χώρες.
Η καινοτομία μέσω της έρευνας, της γνώσης, της τεχνολογίας, της αγροοικολογίας και της υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών μπορεί να μετριάσει την πίεση στο κόστος των εισροών χωρίς να πλήξει την παραγωγική ικανότητα, οδηγώντας σε μακροπρόθεσμη πρόοδο από πλευράς παραγωγικότητας για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης. Το σημαντικότερο, θα συμβάλει στην επίτευξη μιας θεμελιώδους αλλαγής στην κοινωνία μέσω της μείωσης της σπατάλης τροφίμων, της ενθάρρυνσης για μια διατροφή βασισμένη περισσότερο σε φυτικά προϊόντα και της οικοδόμησης εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες για την ανάπτυξη βιώσιμων συστημάτων τροφίμων. Η βελτίωση των πληροφοριών σχετικά με τη βιωσιμότητα των τροφίμων μας θα δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να προβαίνουν σε βιώσιμες επιλογές.
Η καταπολέμηση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων μειώνει την πίεση στους περιορισμένους φυσικούς πόρους και συνεπάγεται εξοικονόμηση, οδηγεί δε στην αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων σε όσα άτομα έχουν ανάγκη.
Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε δράσεις που αυξάνουν τις αποδόσεις με βιώσιμο τρόπο, τόσο μέσω της τεχνολογικής όσο και μέσω της αγροοικολογικής καινοτομίας. Η Επιτροπή θα προτείνει νέους κανόνες για τη διευκόλυνση της διάθεσης στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιέχουν βιολογικές δραστικές ουσίες. Εξετάζει επίσης επιλογές για νέους κανόνες σχετικά με νέες γονιδιωματικές τεχνικές, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν φυτικές ποικιλίες λιγότερο ευάλωτες στις μεταβαλλόμενες θερμοκρασίες και τις κλιματικές απειλές, πιο ανθεκτικές στους επιβλαβείς για τα φυτά οργανισμούς και αποδοτικότερες ως προς τη χρήση λιπασμάτων. Για να διασφαλιστεί η γονιμότητα του εδάφους, η αποστολή «Ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» αποσκοπεί στη δημιουργία 100 ζωντανών εργαστηρίων και φάρων για την καθοδήγηση της μετάβασης σε υγιή εδάφη.
Η τρέχουσα δραματική κρίση επιβεβαιώνει ότι πρέπει να επιταχύνουμε τη μετάβαση του συστήματος τροφίμων προς τη βιωσιμότητα, ώστε να προετοιμαστούμε καλύτερα για μελλοντικές κρίσεις. Σε συνέχεια της συνόδου κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τα συστήματα τροφίμων το 2021, η Επιτροπή θα συμμετάσχει σε οκτώ συνασπισμούς 10 που στοχεύουν στον μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων, στην ανθεκτικότητα και στη βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας.
Ο ρόλος των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ για την περίοδο 2023-2027 θα είναι καθοριστικός για τη στήριξη της μετάβασης προς βιώσιμες γεωργικές πρακτικές και ανθεκτικά συστήματα παραγωγής, ιδίως μέσω του συνδυασμού ενός πλαισίου πολιτικής περισσότερο προσανατολισμένου στα αποτελέσματα και ενός αποτελεσματικότερου συνόλου μέσων και μηχανισμών πολιτικής. Εκεί θα εστιαστούν οι επικείμενες παρατηρήσεις της Επιτροπής σχετικά με τα προσχέδια των κρατών μελών.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν δικαιότερη κατανομή της εισοδηματικής στήριξης, ώστε να ενισχυθεί ειδικότερα η ανθεκτικότητα των μικρών και μεσαίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, οι οποίες είναι ευάλωτες στην αστάθεια των αγορών που ενδέχεται να απειλήσει τη συνέχιση των δραστηριοτήτων. Η Επιτροπή ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν περισσότερο το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη χρηματοδότηση εργαλείων διαχείρισης κινδύνου, να βοηθήσουν τους γεωργούς να αντιμετωπίσουν τις απώλειες εσόδων και εισοδήματος και να στηρίξουν την ανάπτυξη βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού και άλλων τύπων διαφοροποίησης του γεωργικού εισοδήματος. Ομοίως, επικροτεί τα σχέδια για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των γεωργών σε πιστώσεις, ώστε να είναι σε θέση να επενδύουν σε βιώσιμες μεθόδους παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης, για παράδειγμα, της παραγωγής και της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή αναμένει επίσης από τα κράτη μέλη να καθορίσουν και να εφαρμόσουν τον νέο μηχανισμό αιρεσιμότητας κατά τρόπο που να μεγιστοποιεί τους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τον δυνητικό βραχυπρόθεσμο αντίκτυπό του στην παραγωγική ικανότητα. Για παράδειγμα, το ελάχιστο ποσοστό αρόσιμης γης που προορίζεται για τη βιοποικιλότητα θα πρέπει μάλλον να επικεντρώνεται στη διατήρηση και τη δημιουργία μη παραγωγικών χαρακτηριστικών όπως τα χαρακτηριστικά τοπίου (π.χ. φυτοφράκτες και δέντρα) παρά στην αγρανάπαυση (που θα περιόριζε το παραγωγικό δυναμικό της ΕΕ).
Τα κράτη μέλη καλούνται να αναθεωρήσουν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ με σκοπό να στηρίξουν τους γεωργούς στην υιοθέτηση πρακτικών που βελτιστοποιούν την αποδοτικότητα των λιπασμάτων μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη χρήση τους. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί ιδίως μέσω της γεωργίας ακριβείας, αλλά σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης η βιολογική γεωργία, η αγροοικολογία και η αποδοτικότερη χρήση μέσω της παροχής συμβουλών και της κατάρτισης σχετικά με τη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει εν προκειμένω να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες του στρατηγικού τους σχεδίου για την ΚΓΠ, καθώς και να βελτιστοποιήσουν και να μειώσουν τη χρήση άλλων εισροών, όπως τα αντιβιοτικά και τα φυτοφάρμακα, και να συμμετάσχουν στην ανθρακοδεσμευτική γεωργία.
4.2.
Ενίσχυση της ανθεκτικότητας μέσω της μείωσης της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και εισαγόμενες εισροές
Η ανθεκτικότητα του τομέα τροφίμων της ΕΕ απαιτεί διαφοροποιημένες πηγές εισαγωγών και εμπορικές διεξόδους μέσω μιας φιλόδοξης και δυναμικής εμπορικής πολιτικής, σε πολυμερές επίπεδο, καθώς και μέσω εμπορικών συμφωνιών. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αντίδραση των αγορών αποκάλυψαν την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η εξάρτηση των ευρωπαϊκών τομέων της γεωργίας και της αλιείας από τις εισαγωγές ενέργειας και τις ενεργοβόρες εισαγωγές.
Η μείωση της εξάρτησης από ανόργανα λιπάσματα που παράγονται με ορυκτά καύσιμα αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό στόχο. Το αζωτούχο λίπασμα παράγεται κυρίως με φυσικό αέριο (τόσο ως πηγή ενέργειας όσο και ως αντιδρών συστατικό). Οι επενδύσεις στην κυκλική βιοοικονομία συμβάλλουν στην αντικατάσταση των ορυκτών προϊόντων, υλικών και ενέργειας, συντελώντας έτσι στην απεξάρτηση της οικονομίας από τον άνθρακα 11 . Η παραγωγή ανόργανων λιπασμάτων με καθαρή τεχνολογία αποτελεί σημαντικό τομέα καινοτομίας. Η Επιτροπή στηρίζει τη μετάβαση στην πράσινη αμμωνία 12 , π.χ. για τους παραγωγούς λιπασμάτων μέσω της ανάπτυξης καθαρού υδρογόνου, όπως ορίζεται στη στρατηγική της Επιτροπής για το υδρογόνο 13 και υποστηρίζεται από τη Συμμαχία για το Καθαρό Υδρογόνο και επενδύσεις ύψους 800 εκατ. EUR.
Τα φωσφορικά άλατα και το κάλιο είναι βασικές θρεπτικές ουσίες για την εξασφάλιση της ικανοποιητικής απόδοσης των αρόσιμων καλλιεργειών υψηλής ποιότητας. Υπάρχει έντονη εξάρτηση από τις εισαγωγές αμφοτέρων, διότι τα περισσότερα αποθέματα βρίσκονται σε τρίτες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ρωσία, η Κίνα, το Μαρόκο και η Λευκορωσία. Οι εξαγωγές καλίου από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία αντιστοιχούν στο 40 % του παγκόσμιου εμπορίου. Ως αποτέλεσμα των κυρώσεων που εγκρίθηκαν πρόσφατα, η ΕΕ θα πρέπει να αντικαταστήσει με άλλες πηγές το μερίδιο εισαγωγών των δύο αυτών χωρών που ανέρχεται σε 60 % για το κάλιο και 35 % για τα φωσφορικά άλατα αντίστοιχα. Η ήδη ισχύουσα συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μπορεί να διευκολύνει την προμήθεια αυτών των εισροών από άλλες χώρες. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί προσεκτικά την κατάσταση ώστε να προβλέπει πιθανές ελλείψεις και να λαμβάνει, εφόσον απαιτείται, προσωρινά διορθωτικά μέτρα για τη διευκόλυνση της εν λόγω προμήθειας.
Η Ένωση, μέσω του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», θα επενδύσει περαιτέρω στην έρευνα και την καινοτομία για να αντικαταστήσει τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και να επιταχύνει τη μετάβαση σε βιώσιμα, κυκλικά και αποδοτικά ως προς τη χρήση των πόρων συστήματα τροφίμων στην ΕΕ. Στο πλαίσιο ενός από τα προγράμματα εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2022, θα διατεθεί σημαντικός προϋπολογισμός ύψους 268,5 εκατ. EUR στους τομείς της κυκλικής οικονομίας και της βιοοικονομίας. Επιπλέον, η σύμπραξη «Βιοκυκλική Ευρώπη» θα λάβει έως και 1 δισ. EUR για περίοδο επτά ετών, κατά την οποία θα ενισχυθεί η θέση των πρωτογενών παραγωγών. Με τον τρόπο αυτόν στηρίζονται οι ελπιδοφόρες οδοί που προσδιορίστηκαν στη στρατηγική για τη βιοοικονομία, όπως η αύξηση της βιώσιμης χρήσης της βιομάζας, η ανάκτηση πολύτιμων θρεπτικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των φωσφορικών αλάτων 14 και των θρεπτικών ουσιών από την κοπριά) και η παραγωγή εναλλακτικών λύσεων βιολογικής προέλευσης (μεταξύ άλλων με τη χρήση υποπροϊόντων, καταλοίπων και ροών αποβλήτων), ώστε να κλείσει ο κύκλος των θρεπτικών ουσιών, με παράλληλη προστασία της ποιότητας του νερού, του αέρα και του εδάφους. Θα διευκολυνθεί η πρόσβαση στην εσωτερική αγορά προϊόντων που προέρχονται από την κυκλική οικονομία . Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εξετάζει περαιτέρω ασφαλή κανονιστικά μέτρα που θα εξασφαλίσουν ευρύτερες δυνατότητες χρήσης ανακτημένων θρεπτικών ουσιών από κοπριά. Επιπλέον, η Επιτροπή θα αναπτύξει μαζί με τα κράτη μέλη σχέδιο δράσης για την ολοκληρωμένη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από θρεπτικές ουσίες στην πηγή και θα αυξήσει τη βιωσιμότη
ΠΗΓΗ: ΕΕ
Δημοσιεύτηκε στο pelazkarabo.blogspot.com
