Μεταφορες στην ΕΕ: Ο μόνος τομέας που δε μείωσε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

 Σημαντική νάπτυξη της ευρωπαικής βιομηχανίας ηλεκτρονικών ποδηλάτων

Μαρίνα Κουρμπέλα -pelazkarabo@gmail.com - 29 Μαρτίου 2024- 7.00μμ

Πάσινες μεταφορές – πού πάμε;

Παράπονα από τη Βελγική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία δρά με απφασιστικότητα για να επιτύχει το έως τώρα ακατόρθωτο

Οπως αν αναφέρει στο σχετικό πολύ ενδιαφέρον άρθρο της που καλύπτει τους επιμέρους κλάδους των μεταφοράν, της,παρά τους υψηλούς κλιματικούς στόχους και τα φιλόδοξα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί, ο τομέας των μεταφορών είναι ο μόνος τομέας της ευρωπαϊκής οικονομίας που δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

 Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας προς όλες τις κατευθύνσεις για να κάνουμε την κινητικότητά μας πιο πράσινη.

Οι τεχνολογικές καινοτομίες τις τελευταίες δεκαετίες κατέστησαν δυνατή τη μείωση του ατομικού αποτυπώματος άνθρακα των διαφόρων τρόπων μεταφοράς, αλλά η συνεχής αύξηση της ζήτησης μεταφορών και των ροών κυκλοφορίας απέτρεψε τη μείωση των συνολικών εκπομπών.

 Ως αποτέλεσμα, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με τις μεταφορές αυξάνονται σταθερά από το 1990 και οι εκπομπές αυτές αναμένεται μάλιστα να συνεχίσουν να αυξάνονται βραχυπρόθεσμα.

 Ηλεκτρική κινητικότητα 

Ενώ η μετάβαση  στην ηλεκτρική κινητικότητα αναμένεται να συμβάλει στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του κλάδου, η ηλεκτροδότηση των τρόπων μεταφοράς εγείρει πολυάριθμα ερωτήματα, μεταξύ άλλων όσον αφορά την έλλειψη πόρων και την κοινωνική δικαιοσύνη.

 Με λίγα λ'ογια,, η βελτίωση του αποτυπώματος άνθρακα και της αποδοτικότητας των πόρων των μέσων μεταφοράς είναι απαραίτητη αλλά όχι επαρκής. Εκτός από τη βελτίωση των υφιστάμενων τρόπων μεταφοράς, είναι απαραίτητη μια στροφή προς τους πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς. 

Ενώ η μετάβαση στην ηλεκτρική κινητικότητα αναμένεται να συμβάλει στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του κλάδου, η ηλεκτροδότηση των τρόπων μεταφοράς εγείρει πολυάριθμα ερωτήματα, μεταξύ άλλων όσον αφορά την έλλειψη πόρων και την κοινωνική δικαιοσύνη. Εν ολίγοις, η βελτίωση του αποτυπώματος άνθρακα και της αποδοτικότητας των πόρων των μέσων μεταφοράς είναι απαραίτητη αλλά όχι επαρκής.

Εκτός από τη βελτίωση των υφιστάμενων τρόπων μεταφοράς, είναι απαραίτητη μια στροφή προς τους πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς. 

Για μικρές αποστάσεις και σε σχετικά πλαίσια, η ενεργή κινητικότητα, ειδικά το περπάτημα και η ποδηλασία, έχει αποδειχθεί μια αξιόπιστη και αποτελεσματική εναλλακτική λύση στα ιδιωτικά οχήματα.

Για μεγαλύτερες αποστάσεις, ο σιδηρόδρομος έχει τη δυνατότητα να γίνει η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής κινητικότητας, τόσο για επιβάτες όσο και για εμπορεύματα.

Ενεργή κινητικότητα και ποδηλασία – από δηλώσεις έως δράσεις

Η ποδηλασία γνώρισε μια άνευ προηγουμένου άνθηση από την πανδημία του Covid.

 Αυτή η βαθιά αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε σε μικρές αποστάσεις είχε θετικά αποτελέσματα όχι μόνο στην κινητικότητα, αλλά και στο περιβάλλον, την ποιότητα του αέρα καθώς και την ψυχική και σωματική υγεία.

Επιπλέον, το ποδήλατο έχει θετικό αντίκτυπο στην οικονομία, όχι μόνο μειώνοντας το κόστος της κυκλοφοριακής συμφόρησης. 

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ποδηλασίας αντιπροσωπεύει επί του παρόντος περισσότερες από 1.000 ΜΜΕ και αντιπροσωπεύει 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Η παραγωγή ηλεκτρικών ποδηλάτων επεκτείνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρώπη ηγείται της ανάπτυξης ποδηλατικών υπηρεσιών όπως το ridesharing και ο κυκλοτουρισμός. 

Ως αναπτυσσόμενος τομέας με ισχυρή τοπική ενσωμάτωση, οι οικονομικές δυνατότητες της ποδηλασίας είναι σημαντικές, που κυμαίνονται από την κατασκευή έως την (επανα)πώληση, την επισκευή και την ανακύκλωση. 

«Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για την Ποδηλασία»

Αντιμέτωπη με αυτήν την εξέλιξη, η Ευρώπη δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Το 2022, με πρωτοβουλία των τριών χωρών της Μπενελούξ, μια συμμαχία έξι κρατών μελών υπέγραψε την «Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για την Ποδηλασία». 

Μαζί, ζήτησαν μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή στρατηγική για την ποδηλασία και ένα ειδικό Ευρωπαϊκό Έτος Ποδηλασίας. Από τότε, η συμμαχία έχει αυξηθεί και περιλαμβάνει δεκαέξι κράτη μέλη. Την πρωτοβουλία αυτή ακολούθησε πέρυσι ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και η «Διακήρυξη της ΕΕ για την Ποδηλασία» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία έγκρισης από τους συννομοθέτες.

Αυτές οι διάφορες διακηρύξεις μαρτυρούν την πολιτική ώθηση που τώρα πρέπει να μεταφραστεί σε συγκεκριμένες ενέργειες για την προώθηση της ανάπτυξης του ποδηλάτου στην Ευρώπη. 

Σιδηροδρομική συνδεσιμότητα: μια τεχνολογική, υλικοτεχνική και πολιτική πρόκληση

Τα διεθνή τρένα προσφέρουν μια φιλική προς το κλίμα και αξιόπιστη εναλλακτική λύση σε πιο ρυπογόνους τρόπους μεταφοράς επιβατών. Ενώ οι διεθνείς ημερήσιες και νυχτερινές σιδηροδρομικές υπηρεσίες επεκτείνονται, το μερίδιό τους στους τρόπους μεταφοράς παραμένει χαμηλό. 

Οι δυνατότητες του σιδηροδρόμου όσον αφορά τη μετατόπιση των μεταφορών είναι σημαντικές και πρέπει να αναπτυχθούν ώστε να καταστεί ανταγωνιστική και αποτελεσματική επιλογή για τους επιβάτες.

Τα νυχτερινά τρένα επιστρέφουν στην Ευρώπη. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους – μεταξύ άλλων όσον αφορά το τροχαίο υλικό ή τη διαθεσιμότητα μακροπρόθεσμων χρονοθυρίδων. Το Βέλγιο είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που ψήφισε νομοσχέδιο για το νυχτερινό τρένο, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε πέρυσι την υποστήριξή της σε 10 πιλοτικές υπηρεσίες της ΕΕ για την ενίσχυση των διασυνοριακών σιδηροδρόμων.

Επιπλέον, η υπάρχουσα σιδηροδρομική ικανότητα στην Ευρώπη θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματική για την προώθηση των διεθνών επιβατικών σιδηροδρομικών υπηρεσιών.

 Στη δέσμη μέτρων της για την οικοδόμηση εμπορευμάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε πέρυσι τη λεγόμενη πρωτοβουλία Rail Capacity με στόχο τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης της σιδηροδρομικής χωρητικότητας και τη βελτίωση του διασυνοριακού συντονισμού.

\Ενα σημαντικό εμπόδιο που αντιμετωπίζουν οι επιβάτες είναι η δυσκολία προγραμματισμού, κράτησης και πληρωμής για ένα ταξίδι με τρένο που διασχίζει ένα ή περισσότερα σύνορα. 

Η διευκόλυνση της έκδοσης εισιτηρίων διεθνών σιδηροδρόμων και πολλαπλών μεταφορών θα πρέπει να κάνει τα ταξίδια με τρένο πιο ελκυστικά για τους επιβάτες. Παρά τις πολλές ανακοινώσεις, αναμένεται ακόμη μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία.

Διοργανική σύνοδος: η ανθεκτικότητα και η χρηματοδότηση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών

Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της χρηματοδότησης του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών είναι η βασική πρόκληση μιας ευρωπαϊκής πολιτικής κινητικότητας του αύριο. Η υποδομή μεταφορών είναι απαραίτητη για την οικονομική ανάπτυξη, τη συνδεσιμότητα και τη συνοχή σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο καλύτερα διασυνδέεται η Ένωση, επίσης με τους γείτονές της, και όσο καλύτερα λειτουργεί το δίκτυό μας, τόσο ισχυρότεροι γινόμαστε.

Γ